ЭКСЖ аясында несие қандай шарттар бойынша беріледі

Жеке банктер табиғи монополиялар субъектілерінен кепілдіктер қабылдауға дайын ба? Бұл сұраққа «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ басқарушы директоры Әлия Мырзағалиева жауап берді. 

«Кепілдіктер бойынша біз «Даму» қорының базасында екі кепілдік қорын іске қостық және екінші деңгейлі банктерге түсіндірдік. Біз ЭКСЖ жобаларына қатысты кредиттік тәуекелді өз мойнымызға алдық. Бұл субъектілерде клиенттер абоненттер түрінде кепілдендірілген өткізу қызметін атқарады. Ол бұл қызметті қайтарып алып, сатады. Соманың 50 пайызы – бұл болашақта осы кәсіпорынның бухгалтерлік балансына түсетін ақша», - деп түсіндірді Әлия Мырзағалиева.

Мемлекеттiк бағалы қағаздар (МБҚ) тетiгi бойынша қаржыландыру жергiлiктi атқарушы органдардың облигацияларын шығару арқылы түседі. 

«Онда бәрібір әкімдіктер атынан қандай да бір буферлік аймақ бар. Осыған байланысты біз онда тәуекел ретінде маржаны қолданбаймыз. Шартты түрде БЖЗҚ немесе оны сатып алған жеке қаржы ұйымдары бізге шартты түрде жылдық 18,5%-бен ақша берді. Ал біз шартты түрде 18,6%-бен әкімдікке бердік. Өйткені әкімдік бізге оның субъектісі төлейтініне кепілдік береді», - деді ол.

Холдинг мемлекеттік табиғи монополиялар субъектілерін (ТМС) қаржыландыру кезінде қаражаттың бір бөлігі тариф есебінен қайтарылуына назар аударады.

«Біз жолдың басындамыз, қазір банктер өте сақ отыр. Бірақ мен олардың кейбір субъектілерге, әсіресе, өңірлік электр желілік компанияларға индикатор бергенін білемін. Бұл мәселеде ForteBank пен ЦентрКредит Банкі өте белсенді қозғалуда», - деді холдинг өкілі.

Оның пайымдауынша, ұзақ мерзімді ақша талап ететін ірі жобалар бөлігінде табиғи монополиялар субъектілерінің 70%-ы өздерінің муниципалдық ұйымы, әкімдіктері арқылы «Қазақстан тұрғын үй компаниясының» клиенттері болады.

«Немесе бұл талап етілетін жеке меншік иелері үшін Қазақстанның Даму Банкі болады. Бұл ретте, егер қарыз 5 жылға, оның сомасы 5 миллиард теңге болса, сыйақы мөлшерлемесінің 21%-ы – бұл жоба үшін өте қымбат болады. Сондықтан кез келген жағдайда несиені 20 жылға созу керек. Біз бұл туралы сөйлестік. Ережеде тариф ішінде жеке қызмет көрсетіледі, тариф құрылымында қарыздарға қызмет көрсету 10% мөлшерінде шығын ретінде ескеріледі», - деді Әлия Мырзағалиева.

Кепіл болған жағдайда, қарыз сомасы төмендейді. 

«Бүгінде базалық мөлшерлеме 16,5%, плюс 5%. Егер сіз табиғи монополия субъектісі ретінде екінші деңгейлі банкке барсаңыз, сізге 5 жылдық ақша береді. Егер артыңызда кепілдік және шартты түрде тұрса, сіз кепіл алып келіп, бұл бағдарламаға өзіңіздің қатысуыңыз 40% болады, сізден 21% мөлшерлеме сұрамайды, олар оны төмендетеді. Бұл жоба аяқсыз қалмайды деген кепіл», - деп нақтылады ол.